Czym jest pieluszkowe odparzenie skóry?

Odparzenia skóry to zmiany skórnych charakteryzujących się rozwojem miejscowego stanu zapalnego. Mogą przydarzyć się zarówno dzieciom jak i dorosłym, jednak z uwagi na niedojrzałość czynnościową skóry noworodki i niemowlęta są zdecydowanie bardziej narażone na przegrzanie i powstanie odparzeń.¹

Odparzenia skóry – czym są?

Odparzenia są to zmiany skórne, które spowodowane są przez mechaniczne uszkodzenia naskórka wywołane np. przez nadmierną ilość potu. Kiedy między fałdami skóry powstaje zbyt dużo wilgoci i skóra zaczyna się o siebie ocierać, wówczas może dojść do naruszenia struktury naskórka. Również, kiedy przegrzana skóra zaczyna być ocierana przez materiał, wtedy możemy mieć do czynienia z uszkodzeniami jej wierzchniej warstwy. W przypadku małych dzieci najczęstszym rejonem ciała, który ulega odparzeniom, są pośladki. Szczelnie przylegający do pupy niemowlęcia materiał pieluchy sprzyja bolesnym uszkodzeniom skóry. Z kolei u dorosłych odparzenia powstają najczęściej pod pachami, udami, stopami. Jest to wynik ocierania się o siebie lub też o materiał, fałdów wilgotnej, spoconej skóry.¹

Przyczyny powstania odparzeń skóry

Odparzenia skóry u dzieci – przyczyny^1,2,3
Odparzenia u małych dzieci powstają w wyniku rozmaitych przyczyn. Jedną z nich jest nadmierna wilgoć, która pojawia się pod pieluchą, drugą – która jest z nią powiązana – jest zbyt rzadkie zmienianie pieluchy. Te dwa czynniki powodują, że pod pieluszką tworzy się środowisko korzystne dla rozwoju bakterii oraz drożdżaków. Sprzyja ono uszkodzeniom delikatnej warstwy wierzchniej naskórka. Niedojrzała jeszcze warstwa rogowa skóry u niemowląt nie posiada dostatecznej ilości lipidów, by wytworzyć mocną warstwę ochronną, która chroniłaby ją przed szkodliwym działaniem czynników zewnętrznych (w tym przypadku – moczu lub kału). W związku z tym łatwiej u niej o otarcia z powodu pocierania zawilgoconej skóry pupy o pieluszkę. Kolejną przyczyną pojawienia się odparzeń u dzieci jest przyjmowanie antybiotyków, które działają niekorzystnie na układ pokarmowy, powodując biegunki, a tym samym narażając skórę na ciągły kontakt ze stolcem. Dziecko, które ma biegunkę jest wciąż myte i podcierane w okolicy pupy, w związku tym, naruszona zostaje warstwa ochronna skóry i dochodzi do jej uszkodzeń. Również zasadowe pH skóry małego dziecka (dorosły ma kwaśne pH skóry) sprzyja uszkodzeniom naskórka. Dodatkowo dzieci w wieku noworodkowym i niemowlęcym zdecydowanie gorzej adaptują się do wysokiej temperatury, są bardziej podatne na przegrzanie i powstanie odparzeń.

Odparzenia skóry u dorosłych – przyczyny¹
Przyczyną odparzeń u dorosłych jest bardzo często otyłość lub nadwaga połączona z nadmierną ilością wydzielanego potu. W miejscach, gdzie stykają się ze sobą fałdy skóry, łatwiej o pocenie i narastającą wilgoć. To dlatego kobiety dużym biuście mają często odparzenia pod piersiami (jeśli mają źle dobrany biustonosz, który nie izoluje fałdów skóry od siebie) i to dlatego ludzie otyli, ze względu na zwiększoną ilość fałdów skórnych spowodowanych nadmiarem tkanki tłuszczowej, mogą mieć odparzenia nawet na brzuchu. Ludzie szczupli także miewają odparzenia, ale dzieje się to zwykle pod pachami (czasem w wyniku zbyt ciasnej koszulki, która obciera spoconą skórę), albo pod stopami (kiedy jest upał, a skóra buta nie przepuszcza dostatecznie powietrza). Częściej występują u osób intensywnie uprawiających sport, np. bieganie, czy długie wędrówki podczas których ciało mocniej się poci i narażone jest na długotrwałe tarcia skóry o skórę czy ubranie. Odparzenia zdarzają się też bardzo często u osób przewlekle chorych, które muszą długo leżeć w łóżku, w związku z tym trudniej im o wietrzenie pewnych rejonów skóry oraz u osób z problemem nietrzymania moczu.

Odparzenia u osób dorosłych mogą dotyczyć w zasadzie każdej okolicy ciała, najczęściej jednak pojawiają się w miejscach ze skłonnością do wzmożonej potliwości, takich jak: doły pachowe, pachwiny, uda, stopy.

Działania profilaktyczne^1,3

Działania profilaktyczne w przypadku odparzeń skóry powinny przede wszystkim zmierzać do uzyskania suchości w miejscach, które się nadmiernie pocą lub w których utrzymuje się dłużej wilgoć. W przypadku dzieci będzie więc to np. częstsza zmiana pieluchy, w przypadku dorosłych – częstsza zmiana ubrania; korzystniejszy dobór ubrań ukierunkowany na noszenie rzeczy wykonanych z naturalnych materiałów, przepuszczających powietrze; lepszy dobór bielizny (np. dobór dopasowanego biustonosza); częstsze mycie. Zarówno dzieci, jak i dorośli, w przypadku pierwszych otarć, powinni zastosować krem z cynkiem np. Sudocrem Expert, który szybko goi naskórek, a przy tym działa przeciwbakteryjnie i przeciwzapalnie. Dzięki swoim właściwościom osuszającym tlenek cynku przywraca skórze równowagę tam, gdzie występuje nadmierna wilgoć. Działania profilaktyczne powinny opierać się też o ewentualną eliminację alergenu, który może być przyczyną nadwrażliwości skóry, a następnie większej skłonności do otarć. W związku z tym warto np. testować pieluchy różnej marki aby sprawdzić, która z nich nie powoduje podrażnień skóry dziecka. W przypadku osób dorosłych warto też zwrócić uwagę, czy jakiś materiał ubrania albo też kosmetyk, który stosuje się na stopy lub pod pachami, nie powoduje dodatkowych podrażnień skóry i nie wywołuje stanu zapalnego.

Odparzenia skóry – leczenie^1,4

W momencie, gdy oprócz odparzeń pojawia się również stan zapalny, może być konieczne wdrożenie leków przeciwzapalnych, sterydów, a nawet antybiotyku. Jeżeli przyczyną podrażnienia skóry jest alergia – podaje się leki przeciwhistaminowe. Jeśli winę za stan zapalny ponoszą drożdżaki – wdraża się leki przeciwdrożdżakowe. W każdym z tych wypadków, działaniem wspomagającym leczenie farmakologiczne, jest stosowanie miejscowo kremu z tlenkiem cynku. Specjalistyczny krem do pielęgnacji skóry Sudocrem Expert pozwala na szybsze gojenie się naskórka i odzyskanie jego prawidłowej struktury.

Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!

 Źródła:

1. Czarnecka-Operacz M. et al. Pieluszkowe zapalenie skóry i „odparzenia” skóry u dzieci. Forum Pediatrii Praktycznej 2017; 15: 49-50
2. Wilmont, A. et al. Pieluszkowe zapalenie skóry u dzieci, Pediatria i Medycyna Rodzinna 2012;8(3):272-274
3. Kmieć L. et.al., Pielęgnacja skóry dzieci, Postępy Dermatologii i Alergologii 2010;27(1):40-44
4. Skóra A., Pieluszkowe zapalenie skóry, Manager Apteki 2016;7(91):43-44

SUD-PL-00398-09-23